یک سال پیش، من و 2 تا از همکارانم تصمیم گرفتیم که یک کسب‌وکار اینترنتی راه‌اندازی کنیم. اوایل، کارها هر چند کند، اما خوب پیش می‌رفت. سایت بالا آوردیم، محتوا نوشتیم و در شبکه‌های اجتماعی فعالیت کردیم. منتها … به مرور مشکلات پیش‌بینی نشده یکی پس از دیگری پیدا شدند و ما دیگر نمی‌دانستیم که باید چه کار کرد!
ما پیش‌بینی درستی راجع‌به هزینه‌ها نداشتیم، حتی فکرش را هم نکرده بودیم که اگر شرایط بازار عوض شود قرار است چه کار کنیم؛ ما حتی مشتری‌ها را به اندازۀ کافی نمی‌شناختیم! این شد که کم کم به‌خاطر مشغله زیاد ما 3 نفر و البته نداشتن نقشۀ راه درست‌وحسابی، این بیزینس متوقف شد.
مطمئنم خیلی از شما هم این تجربه مشابه را داشتید یا همین الان در چنین شرایطی هستید!
به‌هرحال، من از این تجربه یک درس بزرگ گرفتم؛ آن هم اینکه، قبل از شروع کار، یک نقشۀ راه برای خودم تهیه کنم و تمام جوانب این راه را بسنجم. امروز دیگر می‌دانم که در دنیای کسب‌وکار، به این نقشۀ راه، بیزینس پلن (Business Plan) یا طرح کسب‌وکار می‌گویند.
در مقالۀ امروز نوین با من همراه باشید، تا بگویم که بیزینس پلن چیست، چگونه به دادتان می‌رسد، چرا اینقدر مهم است و چطور یک بیزینس پلن کامل و به‌دردبخور تهیه کنیم!
اگر موافق باشید، اول از یک سوال مهم شروع کنیم 🙂
چرا به بیزینس پلن نیاز داریم؟
فرض کنید یک زمین 400 متری دارید و می‌خواهید یک ویلا در آن بسازید. چه کار می‌کنید؟
همینطوری می‌روید وسط زمین و شروع می‌کنید به چیدن آجرها روی یکدیگر؟
یا نه، ابتدا نقشۀ ساختمانی که می‌خواهید بسازید را آماده می‌کنید؟
بعید می‌دانم کسی جزو دستۀ اول باشد؛ به احتمال 99%، همۀ ما ابتدا طرح و نقشه را تهیه می‌کنیم، هزینه‌ها را حساب می‌کنیم، مصالح تهیه می‌کنیم، نیرو استخدام می‌کنیم و بعد می‌رویم سراغ ساختن ویلا!
دنیای کسب‌وکار هم همین شکلی است. اگر می‌خواهید کسب‌وکارتان محکم و حساب‌شده بنا شود، طرح کسب‌وکار، یا همان بیزینس پلن‌تان را ترسیم کنید.
با داشتن یک بیزینس پلن کامل:
می‌توانید بفهمید که بیزینس‌تان را شروع کنید یا نه
می‌توانید بفهمید که ایده شما ارزش سرمایه‌گذاری دارد یا نه
می‌توانید سرمایه‌گذار جذب کنید
درباره توسعه کسب‌وکارتان بهتر تصمیم‌گیری می‌کنید
اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت تعیین می‌کنید
و …
بیزینس پلن (Business Plan) چیست؟
بیزینس پلن یا طرح تجاری، سندی است که نشان می‌دهد کسب‌وکار شما چیست، چگونه کار می‌کند و چگونه قرار است که موفق شود!
درست مثل یک نقشۀ راه، یک طرح تجاری خوب هم، شما را از بیراهه رفتن حفظ می‌کند و کمک می‌کند وقت و انرژی‌تان را در جاهای اشتباه هدر ندهید.
چه کسانی به بیزینس پلن نیاز دارند؟
مثلاً فرض کنید که یک سایت شخصی دارید و از طریق آن پروژه‌های سئو می‌گیرید؛ اگر برنامه‌ای برای گسترش کارتان ندارید و به همین شیوه راضی هستید، نیازی به نوشتن بیزینس پلن ندارید.
اما در 2 حالت است که شما حتماً به بیزینس پلن نیاز پیدا می‌کنید:
راه‌اندازی استارتاپ
توسعه کسب‌وکار
پیشنهاد می‌کنیم که حتماً سری به صفحه «آموزش راه‌اندازی کسب‌وکار» بزنید و حالا که در اولین قدم‌های ساخت کسب‌وکارتان هستید، از آموزش‌های حذاب و کاربردی این صفحه استفاده کنید.
ولی یک پیشنهاد دیگر هم داریم.
اگر واقعاً قصد دارید یک کسب و کار برای خودتان راه بیندازید یا کسب و کار دارید و می‌خواهید آن را توسعه دهید، نباید بی‌گدار به آب بزنید. در این شرایط پر رقابت این روزها شما وقت آزمون و خطا ندارید و ممکن است از صحنه رقابت حذف شوید. بنابراین به شما پیشنهاد می‌کنیم دیجیتال مارکتینگ و بخش‌های مختلف آن را یاد بگیرید و مانند یک مدیر حرفه‌ای کار کنید.
اگر همچین تصمیمی گرفتید ما یک دوره عالی ضبط و تولید کردیم و تمام مباحث دیجیتال مارکتینگ از راه‌اندازی سایت و محتوا و سئو و تبلیغات و همه و همه را با جزییات آموزش داده ایم. می‌توانید وارد صفحه «دوره آموزشی بازاریابی دیجیتال نوین» شوید و توضیحات بیشترش را بخوانید.
بعد از این دوره شما می‌توانید یک کسب و کار اینترنتی را راه بیندازید و به فروش بالا برسانید.
بیزینس پلن باید چند صفحه باشد؟
خیلی‌ها به اشتباه فکر می‌کنند که بیزینس پلن باید صدها صفحه باشد و درباره هرچیزی مفصل در آن توضیح داده باشیم! اما خب Guess what؟
این تصور اشتباهی است! اینکه حجم، یا بهتر بگویم، تعداد صفحات طرح تجاری شما چقدر باشد، کاملاً بستگی به کسب‌وکار شما، حوزه کاری و گستردگی آن دارد! برای کسب‌وکارهای کوچکی که تازه راه افتاده‌اند و آنقدرها گسترده نیستند، مشخص است که یک بیزینس پلن کوتاه و جمع‌وجور، کارراه‌انداز و حتی بهتر است.
یک بیزینس پلن از چه بخش‌هایی تشکیل شده است؟
تا الان طرح‌های مختلفی برای بیزینس پلن ارائه شده است که در بعضی بخش‌ها با هم تفاوت دارند؛ اما کامل‌ترین و بهترین طرح از نظر ما، باید شامل بخش‌های زیر باشد:
یک جلد مرتبط
فهرست مطالب
معرفی اعضای اصلی (هیات مدیره)
چکیده
معرفی کسب‌وکار شما
شرح مشکل
شرح راه حل
اهداف بیزینس
اهداف کوتاه‌مدت
اهداف بلندمدت
تحقیقات بازار
بازار هدف
آنالیز مشتریان
آنالیز رقبا
معرفی آمیخته بازاریابی
محصول
قیمت‌گذاری
روش توزیع
برنامه ترویج و تبلیغات
منابع انسانی
صورت مالی
همانطور که پیداست، در بیزینس پلن‌تان، قرار است که درباره این موارد، صحبت کنید. حالا دیگر با خودتان است که این اطلاعات را در فایل Word سروسامان دهید، یا در PowerPoint! در هر صورت دقت کنید که طرح کسب‌وکارتان خوانا، جذاب و دور از حاشیه‌های اضافی باشد.
اگر استقبال‌تان از این مطلب خوب بود، سعی می‌کنیم ما هم یک تمپلیت آماده برای راحتی کار برای‌تان طراحی کنیم.
نکته: بیزینس پلن را با بیزنس مدل اشتباه نگیرید!
بیزینس پلن، یک برنامۀ بلندمدت است که همه چیز (از استخدام کارمند تا مسائل مالی) برای چند سال آینده در آن گردآوری شده است؛ اما مدل کسب و کار یک سری برنامه‌های کوتاه مدت (و البته ضروری) است که شما را به سوی کسب سود بیشتر هدایت می‌کند.
در واقع بیزینس مدل مانند نقشه‌ای است که می‌توانید آن را به دیوار اتاقتان بزنید و هر روز صبح با یک نگاه به آن کارتان را شروع کنید؛ اما بیزینس پلن یک پرونده کامل، با تمام جزئیات، از تمام فعالیت‌هایی است که قرار است در کسب و کارتان انجام دهید.
در مقاله مدل کسب و کار می‌توانید به طور کامل درباره بیزینس مدل و تهیه بوم کسب و کار بخوانید.
خب …
برای نگارش بیزینس پلن خودتان آماده‌اید؟
اگر تصمیم‌تان برای ساختن بیزینس پلن قطعی است، 2-3 تا برگه A4 (یا برگه معمولی؛ خیلی فرقی نمی‌کند :D) و یک خودکار کنار دست‌تان بگذارید تا با هم قدم به قدم پیش برویم.
مرحله اول: طراحی یک جلد مرتبط و جذاب
توجه: این مرحله را آخر کار هم می‌توانید انجام دهید.
برای طراحی جلد بیزینس پلن‌تان، از رنگ‌های برندتان استفاده کنید؛ عنوان را روی جلد بنویسید و تاریخ ارائه را هم درج کنید. اگر همین الان عبارت Business Plan Cover Image را در گوگل جستجو کنید، به کلی طرح ساده و جذاب می‌رسید؛ از این طرح‌ها حتماً ایده بگیرید.
مرحله دوم: فهرست مراحل
این مرحله هم ساده است و مثل مرحله قبلی، بعد از پایان کار انجام می‌شود. اصلاً هم سخت نیست؛ فقط شما باید در ابتدای طرح، فهرست بخش‌های مختلف بیزینس را وارد کنید؛ طوریکه کاربر بتواند با یک کلیک به آن بخش منتقل شود.
مرحله سوم: معرفی اعضای هیات مدیره
اگر کسب‌وکارتان کوچک است یا 2-3 نفری یک استارتاپ راه انداخته‌اید، فقط کافی است که در این صفحه در حد 1 الی 2 خط خودتان را معرفی کنید. اما اگر کسب‌وکار بزرگی با کارمندان زیاد دارید، بهتر است اعضای اصلی را مختصر معرفی و وظایفشان را تعریف کنید.
خوبی این کار این است که سرمایه‌گذار، یا هر کسی که این طرح را می‌بیند، می‌داند که با چه افرادی طرف است.
مرحله چهارم: معرفی کسب‌وکار شما + شرح مشکل و راه حل
خب؛ تازه داریم می‌رسیم به بخش‌های جذاب ماجرا، یعنی جایی که باید حسابی روی کسب‌وکارمان دقیق شویم و مو را از ماست بیرون بکشیم!
در این مرحله، بهتر است که شما اول به‌صورت یک مقدمه، کسب‌وکارتان را معرفی کنید. مثلاً بنویسید که از چه زمانی شروع به کار کردید، کالا یا خدماتی که ارائه می‌کنید چیست، چه ارزش‌هایی دارید، روی کدام بخش‌های بازار تمرکز دارید و اصلاً چرا فکر می‌کنید که موفق می‌شوید!
